BİLGİSAYAR KASALARI

KASA ÇEŞİTLERİ

Bilgisayar kasaları, içerisinde bilgisayarımızın anakartı, işlemcisi, ram bellekleri ve diğer kartlarının dış etkilerden korumak ve bu parçaları bir arada tutmak için kullanılan birimdir. Kasa, metal aksam ve 220 Volt şebeke gerilimini sistemin çalışabilmesi için gerekli olan 5 Volt ve 12 Volt doğru gerilim değerine dönüştüren güç kaynağı bölümünden oluşmaktadır. Mikroişlemci ve diğer donanım birimleriyle paralel olarak kasa çeşitlerinde de gelişmeler olmuştur.

1. Slim Line (İnce Kasa) : 286 bilgisayarlar ile çıktı monitör üzerine konur. İnce olması iyi ama yeterli genişleme imkanı yok ve iç iç havalandırma açısından uygun değil.

2. Desktop (kalın kasa)  :  386 bilgisayarlar ile çıktı monitör üzerine konur. Geniş hava dolaşımı iyi ama çok yüksek, moniör üzerine konulunca ergonomik olmuyor.Bu kasa tipine masaüstü(desktop) kasa ismi verilmektedir. Yatay olup üzerine genelde ekran konulur. Böylece yerden tasarruf edilir ve kasa göz önünde olur. Yatay kasalar günümüzde çokca yaygın değildir. Genişleme kartları dikey yerleştirildiğinden kasa içerisine standart donanım kartları büyük olduğu için yerleştirilemez. Sebebi standart kartların kasa bağlantı demirinin boyutu yatay kasa için büyük ölçüye sahip olmasından kaynaklanır. Yatay kasalar çoğunlukla bilgisayar üreticileri(HP, Dell, IBM...) tarafından piyasaya sunulur.

3.- mini tower (küçük kasa)             486 ve pentium serilerinde çıktı kasa

- midi tower (orta boy kasa) monitörün yanında veya masanın

- Big tower (büyük boy kasa)           altında dik durur.

   

4. ATX Kasa  : Pentium II’lerle birlikte çıktı. Bu kasalarda güç kaynağı teknolojisi farklıdır.

* Eski kasalarda şekildeki gibi güç kaynağına enerji, bir anahtar yardımıyla verilir yada kesilir (tıpkı bir lambayı yakıp söndürür gibi)

* ATX kasalarda ise güç kaynağı şebekeye sürekli olarak bağlıdır yani güç kaynağı sürekli olarak çalışmaktadır. Ancak burada iki durumda çalışma söz konusudur. 1- aktif durum yani sistemin çalıştırılması için gerekli gerilimlerin dönüştürüldüğü durum. 2 pasif durum yani sistemin çalışması için gerekli gerilim oluşturulmaz güç kaynağı sadece içerisinde bulunan elektronik anahtarı ateşlemeye yetecek kadar bir gerilim üretir. 

GÜÇ KAYNAKLARI

Kesintisiz güç kaynakları genel olarak beş bölüme ayrılırlar:

1. Şarj Ünitesi: Akülerin şarj edilmesini ve inverter için DC gücü üretir.
2. Inverter Ünitesi: Akülerin ve şarj ünitesinin sağladığı DC gerilimi 220 V AC'ye çevirir.
3. Aküler: Enerji kesildiğinde inverter'in ihtiyaç duyduğu DC gerilimi üretir. Tam bakımsız kuru tip aküler kullanılır.
4. Static By-Pass: Aşırı yük ya da herhangi bir arıza anında bağlı olduğu yükü kesintiye uğratmadan şebekeye aktarılmasını sağlar.
5. RS-232 / USB haberleşme birimi: Kesintisiz güç kaynağıyla ilgili bilgilerin bilgisayar ekranında izlenmesine yarar.

Türleri 

Kesintisiz güç kaynakları yapı olarak üç türe ayrılabilir:

1. Off-Line UPS: Şebeke gerilimi belli toleranslar halindeyse yükü doğrudan şebekeye bağlayan, şebeke gerilimi toleranslar dışına çıktığı zaman kesintisiz güç kaynağı konumuna geçen ve kısa süreli besleme yapabilen türdür.
2. Line-Interactive UPS: Şebeke gerilimi varsa şebekeyi ayarlayarak yüke veren, şebeke kesildiğinde kesintisiz güç kaynağı konumuna geçen ve kısa süreli besleme yapabilen türdür.
3. Online UPS: Yükleri sürekli olarak kesintisiz güç kaynağından besleyen, şebeke gerilimi varsa şebekeden akülerini şarj eden türdür.

Off-Line UPS [değiştir]

Kesintisiz güç kaynağı (ön)

Kesintisiz güç kaynağı (arka)

Şebeke elektriği varken giriş yükleri şebekeden beslenir ve aküler şarj edilir. Off-Line UPS'lerin kullanım amaçları elektrik kesintisinde çalışabilmek değil, kesinti durumunda bilgisayarı kontrollü olarak kapatma ihtiyacıdır. Basit yapılı ve ucuz olmaları tercih edilmelerine sebep olur. Sık sık elektrik kesintisi ve gerilim dalgalanmaları olan yerlerde yeterince verimli çalışamazlar. Gerilim regülasyonu özelliği bulunmadığından dolayı günümüz şartlarına uygun bir ürün değildir. Dolayısıyla tavsiye edilmezler.

Line-Interactive UPS [değiştir]

Line-Interactive UPS modelleri şebeke gerilimi varsa ve belli sınırlar içindeyse bu gerilimi ayarlayarak çıkışına verir. Şebeke konumunda aynı zamanda akülerini de şarj eder. Şebeke konumundayken gerilimin belirlenen sınırların dışında gelmesi durumunda girişteki enerjiyi ayarlayarak çıkışına verirler.Ayrıca Standby UPS'den farklı olarak voltajı ototransformatörü sayesinde sürekli regüle eder.

 
 

Bilgisayar Kasa Montajı

Not: Doanim bilesenlerini anlatirken model ve soketlerine yazida yer verilmeyecek, CPU montaji disinda, anlatim hem AMD hemde Intel platformlari icin gecerli olacak ve sadece cpu monaji ayri ayri anlatilacak, zaten montajda birbirilerinden ayrilan yegane farkda bu




Donanimimizi icinde barindiracak kasa tiplerinden biri.





Donanim bilesenlerimiz hemen hemen hepsi yukaridaki resimdeler, sadece eksik bir parca var, eksik olan parca (CPU) Islemci pastasidir. Bunu ozellikle ayri tanitmak istedim, cunki bu parca olmassa olmazdir. Islemcimizi sicaktan yalitacak ve asiri isinmayi hatta yanmaktan engelleyecek olan Islemci pastamiz, resim 4 de gördüğünüz gibi





Doanim bilsenlerini tanidiktan sonraki yapcagimiz isi bölümlere ayirirsak ilk bölüm anakartin montaji olacak, bu baglamda anakarti takmadan önce üzerinde biraz inceleme yapalim.


1. Bölüm ( Anakartla tanisalim )





Yukardaki sayilardan baslarsak:


1. Islemci soketi
2. Ram slotlari
3. Ide portu---> CD-ROM Yada Harddisk baglantisi icin
4. Ide portu 2--> CD-ROM Yada Harddisk baglantisi icin
5. S ATA portlari Harddisk icin en guncel baglanti bicimi ( S ATA yeni genarasyon Harddisklerde kullaniliyor )
6. On panel baglantilari ( Front Control Panel Connectors )
7. Disket (flopy) portu
8. PCI portlari
9. AGP portu (Grafikarti icindir)
10. Disa acilan baglantilar paneli ( Bu b�l�m haricen islenicek )
11. islemci (CPU) fan baglanti noktasi


Anakart icin genel olarak bizim montaj sirasinda kullanacagimiz b�l�mler bunlardi, bunlarin disinda biraz daha detaya girip 6. ve 7. resimlerede goz atmakta yarar var tabi







Piyasadaki en son cikan kartlar uzerinden deyerlendirirsek arka paneldeki cikislari ve girislerinin resim 7 deki aciklamasi boyle olur


1. Klavye, fare cikislari
2. 2 x USB portu
3. Parelel port
4. ATX güc girisi
5. Game Port Girisi
6. LAN girisi
7. 2 x USB
8. Optik cikislar (ses icin)

Güç Bağlantıları

DC Besleme
PSU, PC için iyi AC elektrik sağlamayı başardıktan sonra, dahili bileşenler aracılığıyla kullanılabilen yüksek gerilimi (AC'yi) çeşitli DC gerilimlerine (örneğin 5.0, 12.0 ve 3.3 volt) çevirecek şekilde çalışmaya başlar.
Güç kaynakları çok sayıda şekil ve boyutlardadır. Ama şimdiye kadarki en genel boyut şekilde gösterilen standart 150 mm x 140 mm x 86 mm masaüstü PSU?dur.
PC sabit disk ve optik sürücüleri gibi aygıtlar üzerindeki güç motorları için 12 voltluk gerilim ve bütünleşik elektronik parçaları desteklemek için 5 volt ve 3.3 volt gerilim kullanır. Fakat üreticiler bu gerilimleri istedikleri şekilde kullanabilirler ve bu varsayımlardan ayrılabilirler. Güç kaynakları aynı zamanda anakart ve dahili aygıtlar için standart bağlantılarla gelmektedir.
Anakarta Güç Vermek

Modern anakartlar 20 veya 24 pinli PI güç bağlantı ucu kullanır. Bazı anakartlar ekstra güç sağlamak amacıyla 4, 6 veya 8 pinli özel bağlantı kabloları da gerektirebilir. Bu bağlantı kablolarının her birine ilerleyen bölümler içerisinde değineceğiz.
Çevresel Aygıtlara Güç Vermek: Molex, Mini ve SATA

PC içerisindeki birçok farklı aygıt güç gerektirir. Bunlar sabit diskler, disket sürücüler, optik sürücüler (çok nadir olmakla birlikte zip sürücüleri) ve fanlardan oluşur. Tipik bir PC güç kaynağı aygıtlara bağlanabilecek üç farklı türde bağlantı kablosuna sahip olmak zorundadır; Molex, Mini ve SATA.

Molex bağlantı kabloları, aygıtların 5 veya 12 volt güce ihtiyaç duyduğu en genel güç bağlantı türüdür. Molex bağlantı kablosu oluklar olarak adlandırılan takmayı yönlendiren dişlere sahiptir. Ustalık isteyen kısmı Molex bağlantı kablolarının uygun şekilde takılması amacıyla sert bastırmayı gerektirmesidir. Güçlü bir insan Molex'i ters takarak olukları bozabilir. Bu iyi bir şey değildir. Yerine takmadan önce daima uygun yönelimi kontrol ediniz!

Mini bağlantı kabloları da çevresel aygıtlara 5 ve 12 volt gerilim sağlar. Ancak modern sistemlerde bu bağlantı kablosunu sadece disket sürücüler kullanır. Sürücü üreticileri, bu bağlantıyı 3.5" disket sürücüye standart bağlantı kablosu olarak adapte etmişlerdir. Genellikle bu mini bağlantı kabloları, disket sürücü güç bağlantı kablosu olarak da bilinir.

Mini bağlantı kablosunu takarken ekstra dikkatli davranın! Mini bağlantı kablolarının arkaya takılması zor olduğundan kolayca mini bağlantı kablosunu yanlış takabilirsiniz. Mini bağlantı kablosu ile bunun yapılması hemen hemen kesinlikle disket sürücüsünü bozacaktır. Şekil doğru şekilde yönlendirilmiş bir mini bağlantısını göstermektedir.
SATA (Serial ATA) güç bağlantı kabloları, SATA sabit diskler ve optik sürücülerin ihtiyaç duyduğu 15 pinli güç bağlantısını sağlar. Fazla pin sayısı, SATA tak-çıkar özelliğini ve 3.3 V, 5.0 V ve 12.0 V aygıtları destekler.
SATA güç bağlantı kabloları L-biçimlidir ki bu SATA sürücüsüne yanlış takmayı imkansız hale getirir. Bilgisayarınızdaki başka herhangi bir aygıt SATA güç bağlantı kablosunu kullanmaz.
Ayırıcılar ve Adaptörler
Bazen PC'niz içerisindeki tüm aygıtları besleyecek kadar yeterli miktarda bağlantı kablosu bulamayabilirsiniz. Bu durumda fazla bağlantı oluşturmak için ayırıcılar satın alabilirsiniz. Aynı olguya SATA bağlantı kablosu ihtiyacı için de rastlayabilirsiniz. Kablolar üzerindeki gerilimler aynı olduğundan basit bir adaptör problemi kolayca çözecektir.

 

       ÖN PANEL BAĞLANTILARI

Ön Panel Bağlantıları - HDD LED (sabit disk ışığı), güç (açma/kapama) düğmesi ve RESET düğmesi üst sırada. Altta ise mini hoparlör bağlantısı görülüyor.

Bütün anakartlarda ön panel fonksiyonları için gereken bağlantılar kartın alt sağ bölümüne yerleştirilmiştir. Anakartınızın kullanım kılavuzundan hangi iğneye neyin bağlandığını öğrenebilirsiniz. Anakatın üzerinde yazan kısaltmalar deneyimsiz kullanıcılar için bir anlam ifade etmez.

• SP, SPK, veya SPEAK: Dört iğneli hoparlör bağlantısı
• RS, RE, RST veya RESET - iki iğneli RESET kablosu buraya bağlanır.
• PWR, PW, PW SW, PS veya Power SW - bunların hepsi güç düğmesi anlamına gelir, bilgisayarın açma/kapama düğmesinden gelen iki iğneli kablo bağlanır.
• PW LED, PWR LED: Güç LED'i - Bilgisayarın açık olduğunu gösteren ön panel ışığının iki iğneli bağlantısı.
• HD, HDD LED - bu iki iğneli bağlantıya sabit disk aktivitesini gösteren LED bağlanır

Ters veya düz takmak konusunda endişe etmenize gerek yok. RESET ve AÇMA/KAPAMA düğmeleri her durumda çalışırlar. Ancak LED'ler ters takıldığında çalışmazlar. Eğer bu türbir sorun yaşarsanız bağlantının yönünü değiştirmeniz yeterlidir.

:

::BAĞLANTI PORTLARI:::

Anakart Bağlantı Paneli



PS/2 klavye ve Fare Girişi



Klavye ve Fare bağlantı arayüzü olan PS/2, usb ile kullanımı zamanla azalsada halen kullanılmaktadır. Mor renk klavye, yeşil renk ise fare için kullanılır. Bu birimi kullanırken dikkat edilmesi gereken bir ayrıntı vardır. Bilgisayar çalışırken sökülüp takılması, anakarta takılı olan bileşen zarar verebilir. Klavye ve farelerin girişlerindeki pinler hasar görürse bu çevre birimlerinin çalışmamasına neden olur.

USB 1.1/2.0 Evrensel Bağlantı Birimi



USB bağlantı birimi günümüzde birçok bileşen için kullanılmaktadır. Flash diskler başta olmak üzere harici harddisk, klavye, fare, ses ve TV kartları gibi bir çok bileşeni bilgisayara bağlamada önemli rol oynar. Bağlantı hızı ortalama sanide 25-35 MB arasında değişmektedir. Bilgisayara bağlanılan birimlerin çoğu güç gereksinimi de USB üzerinden karşılar. Gerek duyulursa harici adaptör ile takviye yapılabilir. Yakın bir gelecekte USB 3.0 kullanıma sunulacaktır.

Analog Ses Bağlantıları



Anakartlarda bulunan entegre ses yongası standart olmuş durumda. 3,5 mm jack bağlantı türü kullanarak anakart arakasına 3’lü veya 6’lı olarak bağlantı yapabilirsiniz.

-3’lü bağlantı Stereo çıkış, stereo mikrofon girişi ve bir tane daha stereo çıkış hattı sağlanıyor. Bu bağlantılar 5+1 desteği için anakartın driver yazılımı ile istenilen çıkışa dönüştürülebiliyor.

-High Definition ses tanımlı anakartlarda ise 7+1 ses desteği vardır. Bu durumda ise analog çıkışların sayısı 6'dır.

Standart olarak pembe renk mikrofon girişi, yeşil renk ise hoparlör veya kulaklık için kullanılır. Realtek vb. programlar ile gerektiğinde değiştirilebilir.

Ethernet (Kablolu) Ağ Bağlantısı



Anakartın, arka panelinde bulunan RJ-45 konnektör ile bilgisayarlar ve modemler arası iletişim kurmaya yarayan bağlantı birimidir. Ethernet bağlantısı 10/100/1000 MBit olarak anakartın modeline göre değişiklik gösterir. Genellikle internet bağlantısı ve dosya transferi için günümüzde en çok tercih edilen arabirimdir. Veri aktarım hızı saniyede 100 mb civarındadır.

Fax-Modem Bağlantısı



Bilgisayar üzerinden fax gönderimi ve alımı sağlayan birimdir. Çoğu dizüstü bilgisayarda dahili olarak bulunmaktadır. Masaaüstü bilgisayar için PCI kart olarak harici satılmaktadır. RJ-11 konnektörü ile telefon hattı arasında bağlantı kurularak iletişim sağlanır.

FireWire IEE1394 Bağlantısı



FireWire teoride 400 Mbit/s ve 800 Mbit/s hızlara sahip iki versiyonu bulunmakta. Dizüstü bilgisayarlarda, genellikle 4 iğneli masaüstü bilgisayarlarda ise 6 iğneli versiyonu kullanılmaktadır. USB bağlantıdan daha performanslıdır.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

:::VİDEO VE SES AKTARIMI:::

Komponent ve RCA Bağlantısı



Video bağlantılarında en çok tercih edilenler Komponent ve RCA dır. Kablo yapıları aynı olmasına rağmen görüntü aktarma biçimi teknik olarak farklıdır.

SCART Bağlantısı



Uzun zamandır kullanılan SCART teknolojisi analog sinyalleri bir araya toplayıp tek bir bağlantı üzerinden gönderir. Bu bağlantı standardı YUV adı verilen analog video sinyalini sesle beraber iletir. Tek bir kablodan oluşur ve ekran kartlarındaki S-Video’yu bazen bu şekilde analog olarak aktarıcı çeviriciler kullanılır.

S-Video (Super Video) Bağlantısı



4 ve 7 iğneli olarak iki tür S-Video bağlantısı vardır. 7 iğneli olanı 4'e göre daha fazla veri iletme kapasitesine sahiptir. RCA ya göre görüntü tek bir kablodan iletir. Ekran kartlarının çoğunda bulunur. Televizyona bağlamak içinde tercih edilen bir bağlantı birimir.

D-Sub – Analog Görüntü Bağlantısı



D-Sub bağlantısı 15 iğneli arabirimi ile görüntüyü monitöre analog biçimde aktarır. Bu kabloda veya bağlantı kısmında bir arıza olursa, monitörde bazı renkler görünmez veya bir renk baskın görünür.

DVI - Dijital Video Bağlantısı



LCD monitörlerde kullanılan dijital bağlantı arayüzü DVI'dır. Görüntüyü mönitöre analog sinyallerle değil, dijital olarak aktarıyor. Bu sayede ekran kartından çıkan görüntü, hiçbir bozulmaya uğramadan ekrana ulaşıyor.

HDMI - Yüksek Çözünürlüklü Multimedya Arayüzü



HDMI teknolojisi ile tek bir bağlantı sayesinde LCD ve Plazma monitörlere sesi ve görüntüyü bir arada aktarmanın en kolay yolu. Üst seviye ekran kartlarında ve bazı HTPC için üretilen anakartlarda bulunan HDMI port sayesinde hoparlör desteği olan LCD Monitörlere tek bir kablo ile görüntüyü ve sesi digital bağlamak mümkün.

S/PDIF ve Koaksiyel Dijital Ses Birimi



Harici ses kartları ve gelişmiş anakartlarda bulunan dijital ses çıkışlarından bir tanesi de S/PDIF (Sony Philips Digital Interconnect Format) teknolojisidir. Tek bir kablo üzerinden sesi uygun biçimde kodlanarak amfiye aktarılır. Seste kayıp olmaz ve çevresel ses iyi biçimde kullanılır.

Bu bağlantının iki şekli vardır: Koaksiyel olan eş eksenli kablo ve fiber optik kablo. Desteklenen bağlantı çeşidine göre bir tanesi tercih edilir.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

:::VERİ VE DOSYA TRANSFERİ:::

IDE/PATA Bağlantısı



Anakartlarda kullanılan eski nesil veri transfer arayüzü. IDE harddisk ve DVD-RW gibi dahili bileşenleri bağlama kullanılır. Günümüzde artık pek tercih edilmemektedir.

SATA Bağlantısı



Dahili harddiskleri ve DVD-RW sürücülerini anakarta bağlama da kullanılan ve son zamanlarda en sık kullanılan dahili bağlantı birimidir.

e-SATA Bağlantısı



Harici harddiskleri bilgisayara bağlama da en hızlı yöntem eSATA'dır. Ortalama saniyede 70-100 mb civarında veri transferi gerçekleştirilir. eSATA desteği olan harici harddiskler ekstra güce ihtiyaç duyacağı için adaptörü ile kullanılması tavsiye edilir.

AGP Bağlantı Slotu



Eski nesil ekran kartlarını anakarta bağlamada kullanılan bir teknoloji. Günümüz anakartlarında bulunmamakta. En son AGP 8x olarak kullanıldı. Yerini PCI Express slotlara bıraktı.

pcI Bağlantı Slotu



Halen kullanılmakta olan bir bağlantı türüdür. Özellikle TV kartı ve ses kartı bağlamak için kullanılır. Bunun dışında diğer arayüz birimlerini bulunduran PCI kartlar, Wireless ve Fax-Modem PCI kartlarını bağlamak içinde kullanılır.

PCI Express x16 Slotu



yeni nesil PCI bağlantı türü. PCI x16 tabanlı ekran kartlarını bağlamada kullanılır. PCI Express 2.0 olarak güncel versiyonu son zamanlarda daha çok tercih ediliyor. Anakartların modeline göre birden fazla bulunabiliyor.

AGP-PCI-PCI Express Karşılaştırması



PCMCIA/CardBus Kartlar



Dizüstü bilgisayarlarda bulunan ve harici birimileri bağlamaya yarayan arayüzdür. Kısaca PCI'ın dizüstü versiyonudur. Yerini PCI Express teknolojisinin devamı olan ExpressCard’a bırakmıştır.

PCI ExpressCard 34/54 Kartlar



PCMCIA'ın yeni sürümüdür. 34mm ve 54mm olmak üzere iki farklı türü vardır. 34mm sürümü 54mm sürümde de kullanılabilir. Ama tam tersi mümkün değildir. Aynı şekilde eski PCMCIA versiyonuda yeni modellerde kullanılamamaktadır.

PCI/PCMCIA Kartların Karşılaştırması



Hafıza Kart Yuvaları



Bilgisayarlarda artık vazgeçilmez bağlantılardan birisi olan kart okuyucular genellikle dizüstü bilgisayarlarda dahili bulunurken, masaüstü bilgisayarların kasalarındaki 3.5" veya 5.25" yuvalara da takılabiliyor.